- Geboren 14-06-1901 te Oldenzaal
- Overleden 25-01-1943 te Auschwitz, Polen – 41 jaar
- Z.v. Jacob Schweiger, controleur, en Froukje Colfhof
Het gezin Schweiger woonde met hun vijf kinderen op A 421. Het jongste kind is hier als baby overleden. Ze zijn in januari 1906 naar Amsterdam vertrokken.
Hendrina was onderwijzeres. Ze verloofde zich in 1920 met Abraham Mossel. Beiden hadden zich van het geloof van hun ouders afgekeerd, ze noemden zich socialist. De twee rookten of dronken niet. Geweld zwoeren ze af, ze waren tegen de dienstplicht en actief lid van de nog jonge beweging van vegetariërs in Nederland. Ze namen les in Esperanto, de kunsttaal waarvan in die jaren werd gedacht dat ze de wereld zou veroveren. Samen vertrokken ze op 10 augustus 1925 voor een fietstocht naar Spanje en Marokko. Twee jaar later trok het duo opnieuw door Spanje, waarbij ze ook de oversteek maakten naar Marokko. Drie jaar later hield Bram het reizen voor gezien. Hij was inmiddels 37 jaar, de gewenste publicaties waren uitgebleven. Hij wilde zich gaan vestigen en een gezin stichten. Dat verlangen leidde tot een scheiding met Hendrina. Zij, tien jaar jonger dan hij, had waarschijnlijk nog geen enkele behoefte aan burgerlijke zekerheid. Ze wilde de aarde rond in de voetsporen van de vroegere wereldwandelaars en liet zich niet van dat voornemen afbrengen.
Ze besloot samen met haar jongere zus Lea een voetreis om de aarde te maken. Ze lieten kaarten drukken, waarop ze poseerden in Volendamse klederdracht, om onderweg te verkopen. In de tekst stond dat vrouwen net zo moedig waren als mannen en hun idealen ook op eigen kracht durfden na te jagen. Ze vertrokken in november 1927. Een jaar later hadden de twee zussen Istanboel bereikt. In Nederlandse kranten verschenen jubelende stukken over de ‘bekoorlijke globetrotters’. Ze trokken veel bekijks, maar Lea hield het voor gezien en keerde terug naar huis. Hendrina trok verder naar Palestina, dacht er serieus over daar te blijven, maar keerde na een half jaar terug naar Amsterdam.
Hendrina werd in november 1937 op dringend advies van het consultatiebureau in Amsterdam ingeschreven in Het Apeldoornsche Bosch. Als ‘lijder aan een zenuwziekte’, zoals het toen heette, kreeg ze een vaste plek in de vrouwenvleugel van de Joodse psychiatrische inrichting aan de Zutphensestraat 106 te Apeldoorn. Van hieruit is zij met meer dan duizend medebewoners op 23 januari 1943 op de trein gezet naar Auschwitz, waar ze werd omgebracht.
Holocaustslachtoffer, evenals haar ouders, haar zussen Klara, Rika met haar gezin, en zus Lea. Haar zus Rika was in 1930 met een broer van Abraham Mossel getrouwd.
Monument voor de slachtoffers van het Apeldoornsche Bos te Apeldoorn.
Nationaal Holocaust Namenmonument te Amsterdam.
* Abraham Mossel maakte al eerder een wereldreis. In juli 1911 besloot hij met enkele vrienden een voettocht naar Palestina te maken. Het moest een reis worden van verbroedering tussen culturen. De expeditieleden bekwaamden zich in het Esperanto, de universele taal. Tijdens de reis hielden zij dagboeken bij en zij maakten foto’s en tekeningen. Ze voorzagen in hun onderhoud door regelmatig reisverslagen te sturen naar verschillende Nederlandse kranten. Ook verkochten zij ansichtkaarten met hun eigen portret. In Palestina viel de groep uiteen. Abraham Mossel zette zijn reis voort en kwam via Egypte en Soedan terecht in Eritrea, vanwaar hij wilde oversteken naar India. Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog was hij echter genoodzaakt terug te keren naar Nederland. Na zijn reizen met Hendrina en het verbreken van hun relatie trouwde hij in 1929 en kreeg drie kinderen. Hij verdiende de kost als fotograaf en had een fotozaak in Soest. In januari 1942 liet hij zich van zijn niet-Joodse vrouw scheiden om daarmee de overlevingskansen van zijn drie kinderen te vergroten. Hij weigerde de verplichte Jodenster te dragen. In 1942 werd hij verraden en naar Auschwitz gedeporteerd. Hij is ergens in Midden-Europa omgekomen. Hij was in Kosel tewerkgesteld, en is vermoedelijk daar overleden. Zijn vrouw en kinderen hebben de oorlog overleefd.
Meer over Hendrina en Bram in het boek: De wereldwandelaars, geschreven door Wim Willems.
Hendrina en Abraham Mossel bij hun vertrek op 10 augustus 1925 op de Dam te Amsterdam.
