geschreven op 4 mei 2021 door Alex van Leeuwen
Over Johannes Wilhelmus Schopberteld
Vandaag 4 Mei herdenken wij alle oorlogsslachtoffers. En toevallig vandaag kwam ik weer de foto tegen van wijlen Johannes Wilhelmus Schopberteld geb. 09-07-1925 te Oldenzaal. Wij kennen elkaar niet, zijn geen familie en toch kruisten onze wegen elkaar een aantal jaren geleden en dat kwam door wijlen zijn zus.
Ik was in die tijd bestuurslid van de dierenbescherming in Hengelo en het pand waar we toen inzaten, gingen we verlaten. Voorheen had de dierenbescherming het huis tegenover de begraafplaats via een erfenis gekregen. Het huis van mevr. Schopberteld, de zus van Johannes. Goed, tijdens de verhuizing vanuit de Deldenerstraat in Hengelo ontruimden we het pand en één van de vrijwilligers kwam met een bananendoos beneden, die ze had aangetroffen op zolder. Ik hoorde iemand zeggen dat die doos weggegooid mocht worden. Er zaten wat spullen in van mevr. Schopberteld, van de tijd toen ze ziek was. De vrijwilliger wilde de doos weggooien maar iets in mij zei: “Wacht even, laat maar staan. Ik neem hem mee en kijk eerst wat erin zit.”
De doos stond al sinds 1986 op de zolder. Ik zette de doos in mijn auto en ging verder met de verhuizing. Thuis keek ik de doos vluchtig door en zette hem even weg. Een paar weken later kwam ik de doos weer tegen en besloot hem grondig door te zoeken. Er zat weinig ‘spannends’ in totdat ik op de bodem een aantal enveloppen zag liggen, oud en vergeeld, sommige gescheurd. Ik maakte ze open en wat ik zag maakte mij stil. Ik vond een grote collectie foto’s van de oorlog in Indië. Zeker voor die tijd opvallend want fotografie was duur.
Ik besloot me in deze zaak vast te bijten: wie was hij, waar had hij gevochten, was er familie? Want als er familie was, dan behoorden die foto’s hen toe. Maar al mijn onderzoek was vruchteloos, geen familie te vinden, nergens. Ik besloot daarop met Arnhem te bellen en te mailen. Ik wist inmiddels dat hij als militair in Indië was gesneuveld, want bij de stukken zat een overlijdensadvertentie die zijn zus had bewaard. Het balletje begon te rollen en al zoekende kwam ik uit op zijn graf in Jakarta. Slechts een kruis stond er op de site van de oorlogsgravenstichting, verder niets. Ik stuurde er een foto van hem naar toe, nu was hij tenminste niet meer anoniem. Een jongen van 23, nog een leven voor zich, stierf in de oorlog. Een zus achterlatend die alles had bewaard, zijn zus wiens leven in een bananendoos paste bij overlijden. Zijn zus die er voor heeft gezorgd dat haar broer jaren na zijn overlijden overal een gezicht heeft gekregen. Mijn onderzoek heeft weken geduurd, maar het was het waard en Johannes Wilhelmus Schopberteld heeft een plaats in mijn hart, ondanks dat we elkaar niet kenden en we in andere tijden zijn opgegroeid.
Ik zat nu alleen nog met een grote fotocollectie. Unieke en scherpe foto’s, die mochten nooit weer verloren gaan. Zo kwam ik wederom uit in Arnhem bij museum Bronbeek, die waren zeer aangenaam verrast. Ik zal nooit het gezicht vergeten, toen ik vertelde dat ik de foto’s schonk aan het museum. Ze zijn nu opgenomen in de collectie daar, zodat ze voor altijd bewaard blijven.
Vandaag herdenk ik alle gevallenen in de oorlogen, maar speciaal: Johannes Wilhelmus Schopberteld, geb. 09-07-1925 te Oldenzaal, gesneuveld op 07-11-1948 te Tandjung Rasa. Dpl. Sold. 3-3-9 R.I. 2e brig. 7 DD militair onderdeel KL